Heijmans en Kansfonds op de PROVADA: Een stad voor iedereen

Dakloosheid wordt maar al te vaak gezien als een zorgprobleem, terwijl het allereerst een woonprobleem is. Daarom zoekt Kansfonds partners in de woonwereld om samen met hen te werken aan woonoplossingen. Op de PROVADA, de grootste vastgoedbeurs van Nederland, wisselden Kansfonds, Instituut voor Publieke Waarden en Heijmans met elkaar en het publiek van gedachten over de vraag: hoe zorgen we dat er ook voor dak- en thuisloze mensen woonplekken komen in de wijk en hoe betalen we die?

Op de Provada komt iedereen die er toe doet in de Nederlandse vastgoedwereld. Van architecten tot ontwikkelaars en van gemeenten tot investeerders. Er wordt volop genetwerkt en kennis uitgewisseld. Midden in de stand van Heijmans, een oase van rust te midden van de drukte van de Provada, vond de bijeenkomst ‘Een stad voor iedereen, ook voor dak- en thuisloze mensen’ plaats. Christiaan Cooiman, gebiedsontwikkelaar bij Heijmans, is in zijn element op de vastgoedbeurs, terwijl het voor Anne Damen en Willem van Sermondt van Kansfonds, en Thijs van den Enden van het IPW, even wennen is. “We zijn hier op een plek waar je een organisatie als de onze niet meteen verwacht, vertelt Damen aan het publiek. “Met nieuwe partners zoals Heijmans kun je tot nieuwe oplossingen komen. Daarom zijn we hier.”  

Menselijke en financiële verantwoordelijkheid 

Heijmans is een van de grote spelers in de vastgoedwereld en vindt het belangrijk om het onderwerp dak- en thuisloosheid bespreekbaar te maken. Dat dat geen vanzelfsprekendheid is, blijkt als Cooiman vertelt over het grootschalige nieuwbouwproject Waterkant in Rotterdam, waar ook ruimte komt voor een Huis van de Wijk, een nacht/crisisopvang en beschermd wonen plekken. Midden in een levendige woonwijk. Een unicum. “Ik ben al 21 jaar gebiedsontwikkelaar maar dit is voor het eerst dat er vanaf het begin rekening is gehouden met mensen in kwetsbare situaties.” Ook bij Heijmans weten ze inmiddels: als je mensen sneller weer een dak boven het hoofd geeft, leiden ze een gezonder leven en kost het de maatschappij minder geld. “We hebben als onderneming zowel een menselijke verantwoordelijkheid als een financiële. Door ons vast te houden aan ‘follow the money’ lossen we én een menselijk drama op én besparen we de maatschappij geld.”

Zorgkosten anders investeren

De maatschappelijke kosten van dak- en thuisloosheid zijn inderdaad hoog. Om dat te illustreren, doet Thijs van den Enden, actieonderzoeker bij het IPW, een quiz met de aanwezigen. “Wat kost een dag in de maatschappelijke opvang? En een opname in de high- en intensive care GGZ? De uithuisplaatsing van een kind?” Er worden uiteenlopende bedragen genoemd. De een zit te laag en de ander te hoog. Als je kijkt naar wat een gemiddelde gemeente met ca. 100.000 inwoners per jaar kwijt is aan maatschappelijke opvang en begeleid wonen, heb je het volgens Van den Enden alles bij elkaar over een bedrag van ruim 11 miljoen euro per jaar. Een enorme uitgave voor één gemeente vindt ook het publiek. Wat als we dat bedrag nou eens anders zouden investeren? Niet in de maatschappelijke opvang bijvoorbeeld, maar in woningbouw. Hoeveel woningen zouden we daarvan wel niet kunnen bouwen? Zouden we al die mensen in de opvang dan regulier kunnen huisvesten?” 

Snelheid kost niets

Een direct antwoord op die vraag blijft uit. Wel komen er andere oplossingen voorbij. Woningen splitsen. Kleine studio’s van zo’n 25m2 bouwen in plaats van een nachtopvang. Woningen bij zorginstellingen realiseren. Of alternatieve woonvormen, zoals woningen met logeerkamers, omarmen. Pieter Paul Slikker, wethouder in Den Bosch, vult aan dat er ook nog een oplossing is die niets kost: snelheid. “In Nederland zit iemand die dakloos is gemiddeld een jaar in de opvang. Ook de mensen die eigenlijk maar één nood hebben: geen huis. Met onze ‘Wonen Eerst’ aanpak lukt het in ’s-Hertogenbosch om deze inwoners die in de opvang verblijven in tien weken aan een eigen woonplek te helpen. Zodat mensen hun baan houden, niet depressief worden, zo snel mogelijk uit de pauzestand van het leven komen. De grootste winst kost dus geen geld, wel beter samenwerken, blijven bouwen en voorrang geven aan degenen met de hoogste nood.” “Een eigen stabiele woonplek, met privacy en de zekerheid dat je er mag blijven, voorkomt dat mensen zorgbehoevend worden”, beaamt van Sermondt. “Daarom is Housing First zo effectief.”  

Werelden samenbrengen

Op de vraag wat projectontwikkelaars nodig hebben om dak- en thuisloze mensen woonplekken te geven, antwoordt Cooiman dat het begint bij minder regeldruk vanuit de overheid, maar zeker ook bij meer bewustwording in de bouwwereld. “Het staat bij bijna niemand op de radar. Gemeentes kunnen een rol spelen door duidelijk te maken dat het loont om mensen snel perspectief te bieden.”  

Met die woorden loopt de bijeenkomst na een uur ten einde. Voor veel bezoekers was praten over dak- en thuisloosheid in deze commerciële omgeving wel even wennen, maar de kiem voor samenwerking tussen twee uiteenlopende werelden is gelegd. “Onze samenwerking met Kansfonds stopt niet,” aldus Cooiman. “Andersom geldt dat wij de woonwereld langzaam maar zeker beter leren kennen, ontdekken wat hen drijft en waar kansen liggen voor woonplekken voor dakloze mensen in de ontwikkeling van gebieden” zegt Damen. “Dat biedt openingen voor nieuwe oplossingen in de toekomst.”  

Van huis naar thuis: daden eerst

Door dak- en thuisloosheid te framen als zorgprobleem, creëren we een self-fulfilling prophecy. Wie geen passende woning heeft, krijgt ook sociale problemen. Raakt sneller zijn werk kwijt, raakt vaker verslaafd, maakt eerder schulden. En zonder stabiele woonplek kun je niet aan die problemen werken. Een woning is daarom de basis van waaruit dak- en thuisloze mensen verder kunnen bouwen. Meer hierover lees je in het artikel Van huis naar thuis: daden eerst.

Lees dit artikel
  • Thuisgeven met een woonplek

    De beste oplossing tegen dakloosheid? Een woonplek! Daarom stropen we samen de mouwen op om dát voor elkaar te krijgen. Met het hoofd, vanuit het hart.

    Alles over Thuisgeven met een woonplek