‘Zullen we allereerst nog eens de fotografieafspraken doornemen?’ Coördinator Nancy waakt als een leeuwin over het vaste beleid van het inloophuis: geen gezichten op de foto, niemand herkenbaar in beeld. Dat beleid is er met een goede reden legt ze uit: ‘Voor sommige vrouwen is Al-Maarif echt een toevluchtsoord. Ze hebben bijvoorbeeld met huiselijk geweld te maken, zitten midden in een scheiding of worstelen met psychische problemen. Deze vrouwen moeten ervan op aan kunnen dat ze veilig zijn bij ons. En erop kunnen vertrouwen dat hun foto niet ineens ergens op social media opduikt. Om niet steeds de afweging te hoeven maken wie er wel op de foto kan en wie niet, kiezen we voor een eenduidig beleid. Dan is het maar duidelijk.’
Een nieuw startpunt
Je kunt er een cursus Arabisch volgen, meedoen aan een kookworkshop of aansluiten bij de Nederlandse les. Kinderen vanaf 6 jaar kunnen er terecht voor bijles in rekenen of taal. De wekelijkse inloopavonden worden steevast drukbezocht en ook het maatschappelijk spreekuur is populair. Het is niet te missen: bij inloophuis Al-Maarif in Amsterdam bruist het. En dat doet het nu al zo'n 30 jaar. Wij zijn er te gast tijdens de vrijdagse vrouweninloop en ontmoeten Safia, Esma, Nancy en Senna.
Opeenstapeling
Een van de vrouwen die bij Al-Maarif haar veilige haven vond, is Senna (29). Toen ze een keer met een vriendin meeging naar een etentje bij het inloophuis, voelde dat meteen goed: ‘Door de ontspannen sfeer en lieve mensen voelde ik me gelijk op m’n gemak. Ik meldde me kort daarna aan voor Arabische les en ging af en toe naar de inloopavonden en themadagen. Die eerste periode kwam ik er wekelijks. Dat veranderde toen ik een burn-out kreeg en vijf maanden lang de deur niet uitging.’
Senna werkte op dat moment als groepsbegeleider bij een centrum voor kinderen met autisme, een baan die haar veel voldoening en plezier gaf. Toch ging het niet goed met haar en kon ze uiteindelijk niet anders dan zich ziekmelden. ‘Het ging gewoon niet meer’, legt ze uit, ‘ook de Arbo-arts zei tegen me dat ik echt rustig aan moest gaan doen. Te lang ben ik mijn problemen uit de weg gegaan, ineens was het te veel: het werk, mijn verhuizing waar ik onverwacht alleen voor stond, de therapie voor PTSS die ik volgde, het was een opeenstapeling. Ik was doodmoe en depressief. Vijf maanden lang ben ik toen dus binnengebleven. Al had ik eerst helemaal niet door dat het zo lang al was. Ik wilde alleen zijn, met rust gelaten worden. Heel gek, want ik ben normaal juist een heel sociaal persoon.’
Apart van de wereld
Een van de weinige mensen waar ze in die periode van afzondering sporadisch contact mee heeft, is een vriendin die ze eerder bij Al-Maarif ontmoette. Hoewel ze op haar herhaalde uitnodiging om koffie te gaan drinken in eerste instantie steeds positief reageert, zegt ze iedere keer op de dag zelf toch af. Niet uit onwil, maar uit onmacht licht ze toe: ‘Bij het maken van de afspraak hoopte ik steeds dat het goed zou komen, maar op het moment zelf ging het dan toch niet. Alleen al de gedachte om naar buiten te gaan en iemand te ontmoeten, bezorgde me hartkloppingen. Die koffie is er nooit van gekomen.’
Toch is het dankzij deze volhardende vriendin dat Senna uiteindelijk besluit om haar bezoekjes aan het inloophuis weer op te pakken. Ze vertelt hoe dat lukt: ‘Ik mag van de coördinatoren wat vroeger komen zodat ik als eerste in de huiskamer kan gaan zitten. Zo kan ik de anderen een voor een gedag zeggen en heb ik niet ineens een grote groep voor me. Dat helpt me. Het is fijn om weer bekende gezichten te zien en te merken dat ze blij zijn dat ik er weer ben. Al voel ik me ook vaak schuldig dat ik zo lang ben weggebleven. Ik kan nog steeds niet veel, maar ook al doe ik de hele week niets, hier komen en even socializen doet me goed. Die vijf maanden binnen waren zwaar, ik voelde me apart van de wereld. Wij mensen hebben toch echt andere mensen nodig, dat heb ik hier wel geleerd.’
Veiligheid gaat voor
Dat je kracht kunt vinden in de ontmoeting met anderen ondervond ook Esma (35). Hoewel ze al een jaar of tien bij Al-Maarif over de vloer komt, realiseerde ze zich vooral tijdens haar scheiding, zo’n drie jaar geleden nu, hoeveel het inloophuis en de vriendinnen die ze er leerde kennen, voor haar betekenen. Met tranen in haar ogen blikt ze terug: ‘De scheiding en de periode daaromheen waren echt zwaar. Mijn drie kinderen hebben het er nog erg moeilijk mee, vooral de jongens. Maar ik moest wel. Mijn ex mishandelde me, hij maakte me mentaal klein. Langzaamaan kwam bij mij het besef dat ik niet alleen aan de kinderen moest denken, maar ook aan mezelf. Gelukkig stond mijn familie achter me. Ze snapten dat ik dit niet zomaar deed, maar met een goede reden. Dat veiligheid voor gaat.’
Esma ging bij het nemen van haar beslissing niet over één nacht ijs. Heel wat slapeloze nachten en gesprekken met vriendinnen gingen eraan vooraf. Bij het inloophuis kreeg ze praktisch en financieel advies, maar vooral de steun die ze nodig had om door te zetten. Over de vraag wat Al-Maarif voor haar betekent, denkt ze even na. Dan zegt ze met een glimlach: ‘Hier ben ik gaan bloeien. Ik heb hier ontdekt wie ik ben. En ik voel hier elke keer weer dat ik niet alleen ben. Dat andere vrouwen ook struggelen. Dat lucht op. Alles bij elkaar voelt het alsof ik hier mijn nieuwe startpunt vond.’
Al-Maarif en Fonds Franciscus
Coördinator Safia (47) herkent veel in het verhaal van Esma, ook al ligt haar eigen scheiding verder in het verleden. Hetzelfde geldt voor haar eerste kennismaking met Al-Maarif: vijftien jaar geleden alweer begon ze er als vrijwilliger met het geven van bijles. De toenmalige voorzitter zag veel potentie in haar en vroeg haar steeds vaker voor allerlei organisatorische klussen. Toen hij getroffen werd door een beroerte nam ze samen met Nancy als vanzelfsprekend de dagelijkse leiding over. Met een trots gevoel kijkt ze terug op deze periode: ‘Nancy en ik werden meteen in het diepe gegooid, Er speelde veel en de fundering van de stichting stond niet bepaald stevig. Maar we hebben onze schouders eronder gezet en het gewoon gedaan. Het eerste contact met Kansfonds was toen al gelegd, dat pakten wij verder op. Zo kwamen we in contact met programma adviseur Bram. Hij geloofde vanaf dag 1 in ons, dat heeft ons enorm gesterkt.’
Toen Kansfonds in 2018 het programma Fonds Franciscus startte, was Al-Maarif dan ook een van de eerste deelnemende inloophuizen. Het programma sloot naadloos aan bij de uitdagingen waar Al-Maarif destijds voor stond. Safia: ‘De exploitatiefinanciering bood ons de rust om met de grootste klus aan de slag te gaan: de ontwikkeling van de organisatie. Een belangrijke eerste stap hierbij was dat Bram ons liet inzien dat de gemeente ons net zo hard nodig had als wij hen. Dat namen we mee in de gesprekken en zo wisten we tot goede afspraken te komen met de gemeente. En nog steeds maken we mooie stappen. Al staat die fundering inmiddels gelukkig een stuk steviger. Mede dankzij de afgelopen zes jaar deelname aan Fonds Franciscus, gaan we de toekomst met vertrouwen tegemoet.’
